12 EYLÜL ANAYASASI EN ÇOK KOALİSYON DÖNEMİNDE ÖZGÜRLEŞTİRİLDİ
12 Eylül darbesinin başı, uzun bir ömür yaşadıktan sonra 98 yaşında öldü… Uzun ömürlü olmasını, halkın kendisine şöyle dua etmelerine bağlıyordu: “Allah, benim ömrümden kessin Evren Paşa’nın ömrüne eklesin”!
Kendisi gitti “büyük eseri”, “tarihî eseri”, Anayasası duruyor…
Lâkin dünya değişiyor… Dünya “darbe” yıllarının, 80’lerin dünyası değil…
2000’leri sürüyoruz ve dünya, her geçen gün baş döndürücü bir hızla değişiyor…
Darbe’nin 1982 anayasası hükmünü sürdürse de dünyadaki değişim ona da yansıyor… Her gelen iktidar, gerek kendi siyaseti, gerekse şartların dayatması sonucu değişiklikler yaptı. Anayasa değişikliği yine gündemde, hep gündemde olacak… Ta ki bu “deli gömleği” tamamen değişinceye kadar!
82 Anayasasındaki değişiklikler, kabulünden hemen 5 sene sonra yapılmaya başlandı… 87’deki ilk değişiklikle, “seçmen yaşı indirilmiş, milletvekili sayısı 400’den 450 çıkarılmış”, en önemlisi darbenin yasak koyduğu eski siyasetçilerin “siyaset yasağı (halkoylamasıyla) kaldırılmıştı”.
O vakitler iktidarda Özal’lı ANAP, Köşk’te de Evren vardı.
Daha sonra, 93’te, 95’te, 99’da Anayasa değişiklikleri yapıldı…
Son olarak 2010’da kapsamlı değişiklikler “halk oylamsıyla” hayata geçirildi.
Bir de bunların dışında bir “Anayasa paketi” değişikliği yapıldı… En kapsamlı ve hürriyetleri en fazla genişleten değişiklik 2001 yılında yapılan değişiklik olmuştur.
O dönemde parlamentoda bulunan partilerin (DSP, MHP, ANAP, DYP, RP) ikişer temsilci ile yer aldıkları bir “uyum komisyonu” kurulmuş, Anayasanın başlangıç dâhil 33 maddesi, halk oylamasına gitmeden “uzlaşma” yoluyla değiştirilmiştir.
Avrupa Birliği’ne uyum sağlamak amacıyla yapılan bu değişiklikler, “temel hak ve özgürlükler”de çok olumlu değişiklikler getirilmiştir…
Bazılarını hatırlatmak gerekirse; toplu işlenen suçlarda hâkim önüne çıkarılma süresi 15 günden 4 güne indirilmiş, yakınlarına haber verme zorunluluğu getirilmiştir. Arama, el koyma gibi müdahalelerin 24 saat içinde hâkim onayına sunulması kabul edilmiştir. Düşünce açıklamada ve basında dil kullanımını engelleyen hüküm yürürlükten kaldırılmıştır. Adil yargılama hakkı Anayasaya girmiş ve ölüm cezası kaldırılmıştır. Anayasa Mahkemesinin parti kapatabilmesi için 3/5 çoğunluk şartı getirilmiştir. Millî Güvenlik Kurulu’nun yapısı değiştirilerek siyasî iktidarın ağırlığı artırılmıştır.
Görüldüğü gibi, “darbe Anayasası”ndaki en özgürleştirici açılımlar, Meclis’e en fazla partinin girdiği, iktidarda da 3’lü bir koalisyonun bulunduğu bir dönemde yapılabilmiştir.
Demek koalisyon dönemlerinde de çok önemli işler yapılabilmektedir. Şimdi daha da olgunlaşan demokrasimizde koalisyondan korkmanın âlemi var mı?
x x x
GÜNÜN ÇİZGİSİ, Evrensel'den;
Ne ilginç! Günün en dikkat çekici karikatürü 'EVREN’sel'den!
İsmail Hakkı CENGİZ
Bu haber 1813 defa okunmuştur.
