Üç Yabancı Tarihçi Gözüyle 1915 Ermeni Hadiseleri
“Yok” demekle var olan bişeyi yok edemezsiniz… Aynı şekilde, “var” demekle de olmayan bişeyi var edemezsiniz… Bazı gerçekler içimizi yakabilir, kabullenmek içimize sinmeyebilir ama namuslu olmak, hakikatler ne kadar acı olursa olsun gerçeği görmeyi gerektirir.
1915 “Ermeni Tehciri”, Ermenilerin bakışıyla “Ermeni Soykırımı” konusunda kim doğruyu söylüyor… Hakikati, tarihi belgelerde, “tarafsız” tarihçilerin incelemelerinde aramak aklın yolu değil mi?
Öyleyse, Türk veya Ermeni olmayan üç tarihçinin birlikte yazdıkları kitaba başvuralım: T. G. FRASER, Andrew Mango, Robert Mcnamara imzasını taşıyan “MODERN ORTADOĞU’NUN KURULUŞU” adlı kitapta yazılanların çoğunu ilk defa okuyacağınızı tahmin ediyorum. İşte, üç tarihçinin 1915 olaylarıyla ilgili yazdıkları:
“Anadolu’da ölen Müslümanların sayısı kesin olarak Ermenilerden fazlaydı ama tüm nedenlerle yaşamını yitiren Ermenileri hesaba katınca toplumun üçte birinden fazlası yok olmuştu. Müslümanlar ise nüfusun beşte birini kaybetmiş ve sahip oldukları topraklarda kalmışlardı. Üstelik Ermenilerin sıkıntıları çok iyi belgelenmişti. ABD, Osmanlı İmparatorluğu’yla savaşta olmadığından bölgede Amerikalı misyonerler ve konsoloslar vardı. Alman subaylar ve siviller de zulümlere tanık olmuşlardı. Ne var ki Müslüman halkın çektiği ıstırap Batılı gözlemcilerin dikkatinden kaçmıştı. (S.70)
19’ncu yüzyılda Ruslar Kafkasya’dan bir milyondan fazla Çerkez’i sürmüştü. Sürülenlerin yüz binlercesi Osmanlı İmparatorluğu’nda yeni bir hayat kuramadan ölmüştü. Sağ kalanların çoğu Ermeni Milliyetçilerinin üzerinde hak iddia ettiği Doğu Anadolu’ya yerleştirilmişti. Çerkezler savaşçı insanlardı. Mültecilerin bir kısmı yerleşik yaşayan Osmanlıları taciz etmiş, bazıları ise Osmanlı ordusunda ve jandarma kuruluşunda iş bulmuştu. 1915 yılında Ruslar onları yeni evlerinde tehdit edince, disiplin duygusu Çerkez jandarmaları durdurmaya yetmemişti. Sürgün yollarında Ermenileri korumak yerine bir kısmını öldürmüşlerdi. Çoğu zaman en iyi eğitim almış jandarmalar cepheye gönderildiğinden, kırsaldaki görevler, aralarında hapishaneden salınmış tutukluların da bulunduğu acemilere kalmıştı.
Sürgüne gönderilen Ermenilere eşlik eden jandarmalar bazen onları Kürt kabilelere satmış ve Kürtler de Ermenileri soymuş, öldürmüş ve kadınlara tecavüz etmişlerdi. Disiplinsiz jandarmalar, Kürt aşiretler ve ordudan firar edenlerin katılımıyla sayısı iyice artmış her türlü haydut, sürgüne gönderilenlere büyük zarar vermişti. Bir kısmı kötü beslenme ve hastalık nedeniyle hayatını yitirmişti.
Sivil Ermeniler güneye, Suriye’ye doğru götürülürken, ilerleyen Ruslardan ve onlara yardımcı olan Ermenilerden batıya doğru kaçan Türk ve Kürt Müslümanlar da aynı nedenlerle hayatlarını kaybetmişlerdi.
1917 Şubat’ındaki Rus devriminin ardından, Ruslar Kafkasya’da ele geçirdikleri topraklarda katliamı önlemek için bazı girişimlerde bulunmuşlardı ama şimdi Ermeni milisler bu topraklara el koymuşlardı. Milisler iki yıl önce sürgüne gönderilen soydaşlarının intikamını yöredeki Müslümanlardan almaya başladılar. (S.112)
Doğu Anadolu’da yaşayan 860 bin Ermeni’nin çoğu sürgüne gönderilmişti. Fransızların 1918’de işgal ettiği Suriye’ye yakın bölgelerden sürülmüş olan yaklaşık 150 bin Ermeni’nin bir kısmı geri dönmeye, mallarına sahip çıkmaya başladı.” (S. 193)
Yorum sizin!
İsmail Hakkı CENGİZ
Bu haber 1695 defa okunmuştur.
